این وضعیت اگرچه هیچ تعهد امنیتی از طرف آمریکا در قبال کشورهای مقابل متضمن نیست، اما روابط نزدیک بین کشورها را برجسته می‌کند. همین مسئله از عمق روابط طرفین حکایت دارد. با وجود این، تنها یک ماه بعد از تصمیم «جو بایدن»، ظاهراً اوضاع آن‌گونه که مقامات واشنگتن در رابطه با بوگوتا پیش بینی کرده بودند پیش نمی رود. روز گذشته شمارش آرا و اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری از پیروزی «گوستاوو پترو» نامزد چپ‌گرا در این کشور آمریکای لاتین حکایت داشت؛ موضوعی که می تواند تمام محاسبات بایدن را نقش برآب کند.
چرخش تاریخی کلمبیا به چپ
این نخستین بار در تاریخ است که یک نامزد چپ گرا پیروز انتخابات کلمبیا شده است. مردم این کشور روز گذشته در دومین دور انتخابات ریاست جمهوری به پای صندوق‌های رأی رفتند. ۳۹ میلیون نفر واجد شرایط در انتخابات بودند. براساس اعلام نتایج نهایی «گوستاوو پترو» کمی بیش از ۴۷/۵۰ درصد آرا را کسب کرده است. رقیبش «رودولفو هرناندز» غول ساخت و ساز و شهردار یکی از شهرهای بزرگ این کشور نیز با اختلاف ۷۰۰ هزار رأی نسبت به پترو، ۴۷.۲۷ درصد آرا را دشت کرد. هرناندز پس از اعلام نتایج با پذیرش شکست گفت: امروز اغلب شهروندان نامزد دیگر را انتخاب کردند. من نتایج را به همین شکل می‌پذیرم. امیدوارم گوستاوو پترو بداند چگونه کشور را اداره کند و در اظهارات فساد ستیزانه خود صادق باشد. از سوی دیگر، ایوان دوکی رئیس جمهور فعلی کلمبیا نیز که دوره ریاست جمهوری وی به پایان رسیده از تماس تلفنی با پترو برای تبریک پیروزی خبر داد. رئیس جمهور منتخب ولی در نخستین واکنش به این تحول در حساب توییتری خود آن را یک «پیروزی مهم و تاریخی» برای مردم کلمبیا خواند. وی نوشت، «این یک پیروزی برای خدا، برای مردم و برای تاریخ است.» پترو نامزد ائتلاف «پیمان تاریخی» از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ شهردار بوگوتا بود.
تحول بزرگ در حیاط خلوت آمریکا
اما همان‌گونه که گفته شد پیروزی یک نامزد چپ گرا در کلمبیا، کشوری که پیش از این به‌طور سنتی در اختیار راست‌گرایان بوده است، می‌تواند دوره جدیدی را در حیات سیاسی کلمبیا رقم بزند. پترو در حوزه داخلی وعده داده نظام اقتصادی کلمبیا را به کلی متحول کند و دست به گسترش برنامه‌های اجتماعی، توقف کاوش نفت و تغییر تمرکز کشور به سوی صنعت و کشاورزی داخلی بزند. او می‌گوید کاهش نابرابری در صدر برنامه‌هایش قرار دارند.
در بخش سیاست خارجی، کلمبیا یکی از متحدان آمریکا در منطقه محسوب می شد. رئیس جمهوری منتخب اعلام کرده در روابط تجاری میان دو کشور تغییراتی ایجاد خواهد کرد و همکاری بوگوتا - واشنگتن در مبارزه با مواد مخدر به کلی تغییر داده خواهد شد. وی همچنین خواهان تجدیدنظر در توافق بازرگانی دوجانبه بین کلمبیا و آمریکاست. از سوی دیگر روی کارآمدن چپ‌گرایان در کلمبیا به معنای فراهم شدن شرایط مساعدتری برای تقویت ابزارهای همگرایی منطقه ای آمریکای لاتین همچون جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب خواهد بود. به نظر می‌رسد پترو همچنین در روابط این کشور با کشورهای چپ‌گرای منطقه به ویژه ونزوئلا تغییراتی ایجاد کند. چنان‌که وی اعلام کرده بود در صورت پیروزی در انتخابات، روابط رسمی با ونزوئلا را برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰ از سر خواهد گرفت.
گسترش دومینوی چپ گرایی
همه این مسائل از امکان بروز تحولی بزرگ در حیاط خلوت آمریکا حکایت دارد. سفیر پیشین ایران در مکزیک در گفت و گو با قدس درباره این تحول گفت: مسلماً این تغییر برای آمریکا سخت خواهد بود. بوگوتا از گذشته دارای رابطه حسنه با واشنگتن بوده و با سیاست‌های ایالات متحده در حوزه آمریکای لاتین همکاری کاملی دارد که این روند می‌تواند تغییر یابد. محمدحسن قدیری ابیانیه تصریح کرد: این پیروزی همچنین می تواند تأثیرات مهمی بر جغرافیای آمریکایی لاتین داشته باشد. نخستین آن در رابطه با ونزوئلا خواهد بود. کلمبیا کشور همسایه ونزوئلا و با دولت نیکولاس مادورو همواره در تنش بود. اما تغییر پیکان قدرت در این سرزمین می تواند این روند را تغییر داده و این برای دولت کاراکاس که تحت تحریم های شدید غرب قرار دارد، خوشایند خواهد بود. وی با اشاره به قدرت یابی جریان‌های چپ در آمریکای لاتین افزود: در کنار ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه امروز در سراسر آمریکای لاتین، چپ‌گراها در حال گسترده‌تر کردن حوزه نفوذ خود هستند و در پرو، هندوراس و به‌تازگی شیلی، در انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدهای چپ‌گرا به پیروزی رسیده‌اند. در دیگر کشورها و از جمله مکزیک و اکوادور هم امکان قدرت‌یابی آن‌ها وجود دارد. اما رخداد کلمبیا به واسطه رابطه ویژه این دولت با آمریکا می‌تواند بر گسترش این دومینو دامن زده و به کابوسی برای دولت بایدن تبدیل شود. این همان حقیقت افول تاریخی و واقعی آمریکاست. قدیری ابیانه در انتها عنوان کرد: به هر حال، به نظر می‌رسد به قدرت رسیدن «گوستاوو پترو» چپ‌گرا در کلمبیا، کشوری که ده‌ها سال تحت تسلط طرفداران آمریکا قرار داشت، زلزله ای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در این کشور ایجاد کند که تأثیرات آن از مرزهای کلمبیا نیز
فراتر خواهد رفت.
خبرنگار: مهدی خالدی
نظر شما